Proiektu estrategikoak

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]

Minbiziaren aurkako txertoak sortzeko mikroproteinak (MPak) identifikatzea. ALBA (Antigens for Liver and Breast Anticancer Vaccines)

---

Neoantigenoetan oinarritutako immunoterapiekin, hala nola tumore-mutazioetatik eratorritako txertoekin, gibeleko eta bularreko minbizien tratamenduan aurrera egiteko ikerketa bat, genero-ikuspegia kontuan hartuta.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]

Ahorakina erregulatzeko gaitasuna duten elikagai osasungarri eta jasangarriak garatzea.

---

Asetasuna erregulatzeko gaitasuna eskainiko duten elikagai osasungarri eta jasangarriak garatzea da proiektuaren ardatza, gutxiegi edo gehiegi jatearen ondorioz elikadura txarra duten herritarrei zuzenduta. Energiaren eta mantenugaien kontsumoa optimizatzea da helburua, desnutrizioa eta obesitatea tratatzeko eta saihesteko dieta osasungarrien parte izan daitezkeen elikagai-prototipoen sorta bat sortuz, eta ikerketa osoan zehar genero-ikuspegia kontuan hartuta.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]

Giltzurrunetako gaixotasun genetikoei aurre egiteko terapia genikoko bektoreak identifikatu, garatu eta administratzeko plataforma teknologikoa: II. motako polikistosi autosomiko gainartzailearen tratamendua.

---

TEGER proiektuak herentziazko jatorria duten giltzurrunetako gaixotasunetarako irtenbide berritzaileak bilatzen ditu Nafarroan. Horretarako, sekuentziazio masiboan oinarritutako terapia aurreratuak garatzen ditu, giltzurrunetako polikistosia eragiten duten mutazioetara zuzenduta, ikerketa osoan zehar genero-ikuspegia kontuan hartuta.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]

Eiekzio-frakzio zainduko bihotz-gutxiegitasuna tratatzeko ariketa fisikoa urrunetik agindu eta monitorizatzeko parametro anitzeko plataforma bat garatzea.

---

Eiekzio-frakzio zainduko bihotz-gutxiegitasuna sindrome konplexu bat da; intzidentzia gero eta handiagoa du eta pronostiko txarra dauka. Gainera, bihotz-gutxiegitasunaren kasuen % 50 da dagoeneko. Patologia hori zahartzearekin eta arrisku kardiobaskularreko faktoreekin lotzen da (hipertentsio arteriala, diabetesa, obesitatea…). Horrez gain, ohikoagoa da emakumeetan gizonetan baino. Gaixotasuna dutenek, sarritan, disnea, neke ahulgarria, bizi-kalitate eskasagoa, maizko ospitaleratzeak eta heriotza-tasa handia izaten dituzte. Eragin handia izan arren, bihotz-gutxiegitasunerako eskuragarri dauden tratamendu farmakologiko gehienek ez dute erakutsi eragin pronostiko onuragarririk dutenik eiekzio-frakzio zainduko bihotz-gutxiegitasuna duten pazienteetan. Ikerketa batzuetan adierazten da ariketa fisikoak eragin onuragarriak dituela bihotz-gutxiegitasunean, bai gihar eskeletikoan eta mitokondriako metabolismoan, bai bihotzean beran. Erakutsi denez, exerkinek eragiten dituzte ondorio horiek. Testuinguru horretan, SENSORFIT-4HEART proiektuak eiekzio-frakzio zainduko bihotz-gutxiegitasuna duten pazienteei ariketa-programa zehatz bat ezartzea proposatzen du, bihotzaren funtzioan eta birmoldaketan eragin onuragarriak sortzen dituen katalizatzaile gisa, baita pertsona horien giharren bioenergian, ahalmen funtzionalean eta bizi-kalitatean ere. Programak ahalik eta pertsonalizatuena izatea du helburu, eta eiekzio-frakzio zainduko bihotz-gutxiegitasuna duten pazienteen ahalmen funtzionala, estres fisiologikoa eta exerkinen maila islatzen dituzten parametroen monitorizaziotik lortutako emaitzen arabera agindu, aldatu eta doituko da. Zeharka, proiektuak aurreikusten du ikerketa-fase guztien edukian genero-ikuspegia txertatzea. [/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]

mRNAn oinarritutako minbiziaren immunoterapia garatzea

---

Minbizia duten pertsonen tratamenduak abiadura bizian egin du aurrera, minbiziaren immunoterapian egindako aurrerapenen ondorioz. Hala ere, pertsona horiek guztiek ez dute erantzuten, eta bai immunoterapia bidezko tratamenduekiko sentikorrak direnak identifikatzea, bai azkarrago eta merkeago eramateko estrategia berriak garatzea beharrezkoak dira. Hori dela eta, ARNMUNE proiektuak proposatzen du mRNAko medikamentuen ikerketa aurreklinikoan oinarritutako saiakuntza klinikoak egitea. Proiektuaren esparruan lortu nahi diren helburuen artean honako hauek nabarmentzen dira: tratamendu berriak baliozkotzea eredu esperimentaletan, azpiegituren erabilera optimizatuz; immunoterapiako eragile berrien ikerketan eta garapenean aurrera egitea, jabetza intelektual sendo baten babespean ikerketa klinikora eramateko; eta egungo laguntzako praktika klinikoan eskuragarri dauden onkologiako estrategia zehatzei erantzuten ez dieten pazienteen (eta, beraz, immunoterapiako estrategia berri horien onuradun izan daitezkeen) azpitaldeak identifikatzeko biomarkatzaileak ezartzea. Horrez gain, genero-ikuspegia kontuan hartuko da ikerketaren eduki guztian.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]

Genoma Navarra proiektuaren datu genomikoak erabiltzeko eta berrerabiltzeko ekosistema

---

NAGEN programa Nafarroako Osasunbidea zerbitzuko praktika klinikoan genomaren azterketa txertatzeko ekimen estrategikoa da. NAGEN DATA proiektuaren helburu nagusia da azpiegituren, azterketarako tresnen, arau-esparruen eta pazienteekin komunikatzeko eta horiek parte hartzeko tresnen ekosistema bat sortzea, datu genomikoak berrerabiltzea ahalbidetuko duena jasangarritasuneko eta ekonomia zirkularreko ingurune batean, osasun-ikerketa sustatzeko eta osasuna sustatzeko, Nafarroako Foru Erkidegoa baliabide genomikoen optimizazioaren erreferente gisa kokatuz. NAGEN DATA datu-partekatze federatuko ereduetatik abiatuko da, azpiegitura segurua, bateragarria eta esparru etiko eta arauemailera egokituta sortzeko. IMPaCT-Data programaren barruan ikerketa-taldeak lankidetzan garatutako tresna bioinformatiko zehatzen eta NAGEN programaren aurretiko garapenen bidez, datu genomiko eta klinikoen urruneko galdeketa egin ahal izango da, lagin zehatz bati edo paziente bati erreferentziarik egin gabe eta, horrela, pribatutasuneko arriskuak murriztuko dira eta estatuko eta nazioarteko antzeko biltegiekin konektatzeko aukera emango du, ingurune federatu, seguru eta bidezko baten barruan. Berariaz, Osasunbideak ekosisteman sartutako genomak laguntzeko helburuekin berriz aztertzeko aukera emango duten tresnak hartuko ditu azpiegiturak, artxiboak berriro identifikatuz eta, diseinutik bertatik, datu biomedikoak, historiak eta irudi mediko digitalak beste ekosistema batzuekin txertatzea ahalbidetuko duten bateragarritasunerako funtsezko osagaiak aurreikusten ditu, medikuntza pertsonalizatua erkidegoan guztiz garatzeko.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

Combinación de Inteligencia Artificial y Reposicionamiento de Fármacos en Medicina de Precisión Olfatoria

---

En el proyecto INNOLFACT se aplicaron enfoques disruptivos y exitosos en la caracterización del eje olfato-sistema inmune-cerebro. Generados tanto los datos clínicos, inmunológicos y olfativos asociados a más de 300 pacientes incluidos en esta fase así como las huellas ómicas olfativas asociadas a procesos de neurodegeneración, como la Enfermedad de Párkinson y Alzheimer. INNOLFACT 2.0 recurrirá a la inteligencia artificial/machine learning para generar: herramientas y algoritmos innovadores para clasificar y diagnosticar de manera precoz las Enfermedades Neurodegenerativas, modelos predictivos de utilidad en entorno hospitalario y comunitario e identificar fármacos que reviertan las huellas ómicas asociadas a neurodegeneración y que tengan capacidad de interferir con su progresión en mujeres y hombres, destacando sus diferencias si las hubiere e incorporando a las soluciones la perspectiva de género.  

Plataforma para la Identificación de TCR específicos de AntíGenos tumOrales para inmunoteRApia de tumores Sólidos

---

La terapia con células TCR-T es una nueva modalidad de ACT muy atractiva para el tratamiento de los tumores sólidos. La gran ventaja de los TCR frente a los CAR en el tratamiento de estos tumores es la abundancia en ellos de antígenos tumorales (TA) intracelulares que solo pueden ser reconocidos por los TCR. En la actualidad hay dos abordajes de terapias con TCR: TCR compartidos, que reconocen “TA compartidos” por diferentes Pct/tumores; y TCR personalizados, que reconoce los “TA propios” del Pct. Los desafíos difieren para ambos abordajes: mientras que los TCR compartidos requieren soluciones que faciliten su implementación en la práctica clínica, los TCR personalizados necesitan de métodos sencillos para identificar TCR específicos de tumor y así abrirse paso en la medicina personalizada. En PITAGORAS afrontamos ambos desafíos.  

Ikuslearen emozioen arabera modu dinamikoan eta gardenean aldatzen den ikus-entzunezko formatu berriaren kontzeptu disruptiboa. Emotional Films proiektuaren helburua ikus-entzunezko formatuaren kontzeptu berri bat garatzea da; ikusle bakoitzari, modu dinamiko eta gardenean, eduki pertsonalizatua eskaintzeko ideian oinarritua, edukian zehar gertatzen diren gertaera eta estimuluen aurrean erakusten dituen emozioen arabera. Horretarako, informazio hori detektatu eta ateratzeko gai den adimen artifiziala (AA) garatzen ari da. Emotional Films-ek ikuslea edukian erabat murgiltzea bilatzen du, edukiarekin esplizituki elkarreragin beharrik izan gabe.   Ezagutu Emotional Films-en aplikazioa

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]Bioingeniaritza aurreratua bihotz-ehuna garatzeko eta bihotzaren toxikotasuna aztertzeko eta hautemateko. Proiektu honen erronka da laborategian giza bihotz-ehuna lortzeko, bihotz txikiak zein organo osoak, aukera ematen duen 3D inprimatzearen eta biomaterialen teknologian aurrerapauso bat ematea, eta balioa ematea bihotzaren toxikotasuna goiz hautemateko plataforma eraginkor eta berritzaile gisa. Helburua da Nafarroa berrikuntza-nodo gisa kokatzea giza bihotz-ehun bioartifizialen biofabrikazioko eta ekoizpeneko teknologiaren garapenean, eta horiek erabiltzea bihotzaren toxikotasunaren proba industrialetarako eta (aurre)klinikoetarako. Proiektu honetako taldeak hainbat gaitasunetako bihotzaren toxikotasuna probatzeko plataformak diseinatzeko, garatzeko, fabrikatzeko eta txertatzeko tresna teknologikoak eta biomedikoak garatuko ditu, eta eraginkortasunez ebaluatuko du haien balioa. Horiek abangoardiako teknologietan oinarrituko dira, hala nola giza iPSC zelula amak, erabilera anitzeko 3D inprimatzea, biomaterialak eta blastozistoa osatuz gizatiartutako bihotzak in vivo sortzea. ADItech erakundeak proiektu honetan emandako laguntzari esker, genero-dimentsioa ere txertatu da, bi sexuen premia espezifikoak kontuan hartuta; eta horrek proiektuaren helburua hobeto lortzen laguntzen du. Texas Heart Institute institutuaren Lourdes Chacon-Alberty ikertzailearen laguntzari esker gauzatu ahal izan da lana.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

PREMIA BEREZIAK DITUZTEN PERTSONEN ELIKADURAN AURRERATUA. Nutri+ proiektuaren helburua da erakargarriagoa eta osasungarriagoa egitea premia espezifikoak dituzten eta bereziki kalteberak diren zenbait biztanleria-talderen dieta. Hori lortzeko, proiektu honetan, mastekatze- eta irensketa-arazoetara egokitutako testurak dituzten osagaiak eta elikagaiak ikertu eta garatzen dira.

Gainera, bisualki erakargarriak diren produktuak dira, dieta orekatuak diseinatzeko aukera ematen duten profil funtzional osasungarria dutenak. Horrela lortzen da biztanleria-talde horietan patologiak prebenitzea eta haien bizi-kalitatea hobetzea.

ADItechek proiektu honetan emandako laguntzari esker, genero-dimentsioa ere txertatu da, bi sexuen premia espezifikoak kontuan hartuta; eta horrek proiektuaren helburua hobeto lortzen laguntzen du.

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]Minbiziaren aurkako txertoa sortzeko datu genomikoak erabiltzea. Minbiziaren aurkako txertoa sortzeko datu genomikoak erabiltzea. BLANCA proiektuaren helburu nagusia bularreko minbizia tratatzeko txerto bat garatzea da. Horretarako, minbizia duten pazienteen datu masiboak lortu eta aztertuko dira, eta tumorean adierazten diren eta mikropeptido immunogenikoak sortzeko gaitasuna duten RNA ez-kodifikatzaileak bilatuko dira. Aukera paregabea da genomikaren, bioinformatikaren, biologia molekularraren eta kimikaren arloetan azken belaunaldiko teknologia ezartzeko. Horri esker, plataforma teknologiko bat sortu ahal izango da, eta Nafarroa lider izan ahal izango da minbiziaren tratamenduan eta hainbat gaixotasunen tratamendurako eta etorkizuneko pandemiei aurre egiteko RNA bidezko txertoen ekoizpenean.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

Adimen artifizialeko eta robotika aurreratuko soluzioak industria-ingurune konplexuetan. AiRob-ek pertsonen lan-baldintzak hobetzea du helburu, adimen artifiziala, ikaskuntza sakona eta robotika fabrikazio-industriako arazo konplexuak konpontzeko elkartzen direneko irtenbideen bidez. Gainera, proiektua IKT teknologien garapenean oinarritzen da, prozesu industrialen bilakaerarako zeharkako eta gaikuntza-teknologia gisa, erabakiak hartzeko informazioa tratatuz eta adimen konputazionala erabiliz lan-baldintzak hobetzeko.

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]Mikrobio-floraren azterketa multiomikoaren erabilerak osasunaren arloko soluzio bioteknologiko berritzaileen garapenean. Berriki egindako ikerketen arabera, mikrobio-komunitateek funtsezko zeregina dute giza osasunean. Mikroorganismo horiek (modu kolektiboan mikrobio-flora deritzenak) hainbat gaixotasunen fisiopatologian parte hartzen dute, baita pazienteek tratamendu farmakologikoen aurrean duten erantzunean ere. MicroBiomics-ek (μBiomics) plataforma multiomiko bat eta tresna bioinformatiko multzo bat diseinatu, garatu eta abian jartzea planteatzen du, mikrobio-florak hainbat prozesu patologikotan (digestiboak, autoimmuneak, onkologikoak) duen zeregina orain arte inoiz egin ez den xehetasun-maila batean eta erabat modu berritzailean ezaugarritzeko. Proiektuaren azken helburua bakterio-komunitateak eta horien jarduera identifikatzea da, oinarri bioteknologikoko estrategia terapeutikoak diseinatzeko. ADItech erakundeak proiektu honetan emandako laguntzari esker, genero-dimentsioa ere txertatu da, bi sexuen premia espezifikoak kontuan hartuta; eta horrek proiektuaren helburua hobeto lortzen laguntzen du. Londreseko Imperial College unibertsitateko eta Francis Crick Institute institutuko Irene Miguel-Aliagaren laguntzari esker gauzatu ahal izan da lana.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

Liderazgo e INnovación en inmunoTERapia del cáncer desde NAvarra (LINTERNA) Paziente onkologikoaren tratamenduak erritmo bizian egin du aurrera, minbiziaren immunoterapian izandako aurrerapenen ondorioz. Immunitate-sistemaren zenbait balazta desinhibitzen dituzten antigorputz monoklonalen erabilerari esker, pazienteen frakzio esanguratsu batek bizirik irauten du denbora luzez. Nafarroan, hainbat arlotako (immunoterapia, esaterako) adituak ditugu bai ikerketa aurreklinikoan, bai garapen klinikoan (saiakuntza klinikoak); eta baita minbiziaren aurkako immunitate-sistemaren estimulazioan erreferente diren enpresa farmazeutikoak ere.

LINTERNA proiektua talde horien arteko lankidetza sinergikoa bateratzeko eta sendotzeko sortu da, honako helburu hauekin: (i) immunoterapia-tratamenduak sustatzea genomikako tekniken bidez; (ii) tratamendu berriak eredu esperimentaletan baliozkotzea, azpiegituren erabilera optimizatuz; eta (iii) Nafarroako ospitaleetan minbiziaren immunoterapiako saiakuntza klinikoen parte-hartzea eta horiek egitea sustatzea.

Usaimen-doitasuneko Medikuntzaren ezartzea eta Zahartzean eta neurodegenerazioan sudurreko terapia immunomodulatzaileak garatzea.

Nafarroan aurretik egindako ikerketek erakusten dute usaimenak lotura zuzena duela immunitate-sistemarekin eta horrek funtzio kognitiboetan eta motorretan duen eragina. Gizarte zahartu batean ikuspegi disruptiboak behar ditugu, honakoak sortuko dituztenak: tresna berritzaileak gaixotasun neurodegeneratiboak goiz detektatu eta diagnostikatzeko. INNOLFACT proiektuaren helburua Usaimen-doitasuneko Medikuntzaren (UDM) praktika ezartzea da, baita immunitate-sistema garun-mailan modulatuko duten sudurreko terapiak garatzea ere.

INNOLFACTek usaimen-analisien sorta bat eskaini nahi du, zahartzearen eta zahartzeari lotutako gaixotasun neurodegeneratiboen erabilera pertsonalizatua emateko diagnostiko goiztiarrari eta progresio klinikoaren moteltzeari dagokienez.

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]Minbizia tratatzeko RNA nanoeramaileetan oinarritutako terapia. Gaur egun, minbizia bigarren heriotza-kausa da mendebaldeko herrialde garatuetan, gaixotasun kardiobaskularren ondoren. Inplikatutako mekanismo biologikoen eta hurbilketa terapeutiko berrien ezagutzan aurrerapen nabarmenak egin diren arren, oraindik ere lehentasun handienetako bat izaten jarraitzen du segurtasun/eraginkortasun balantze egokia duten tratamenduak bilatzeak. NanoRC proiektuaren ardatza minbiziaren tratamendu pertsonalizatua da, mieloma anizkoitza eredutzat hartuta. Horretarako, pazienteen informazio genomiko-transkriptomikotik abiatuta, siRNA espezifiko pertsonalizatuak sortuko dira, eta nanopartikuletan emango dira. Nanoeramaileek degradaziotik babestuko dute RNA, tumore-zeluletara bideratuko dute espezifikoki, eta hura barneratzea ahalbidetuko dute. Tumore-zelulen barruan dagoenean, RNA berariaz lotuko zaio bere dianari, eta nahi den efektu terapeutikoa gauzatuko du. ADItech erakundeak proiektu honetan emandako laguntzari esker, genero-dimentsioa ere txertatu da, bi sexuen premia espezifikoak kontuan hartuta; eta horrek proiektuaren helburua hobeto lortzen laguntzen du. Michigan State University unibertsitateko Morteza Mahmoudi ikertzailearen laguntzari esker gauzatu ahal izan da lana.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

2018-2020 deialdian, ADItech Nafarroako Gobernuarekin lankidetzan aritu zen Nafarroako Gobernuak finantzatutako proiektu estrategikoak gizartera hedatzen. Boletus eta Aurbelec proiektuak irismen luzeko eta teknologia aurreratuko ibilgailu elektrikoen diseinuan oinarritzen dira. Aralar eta e-Hiera energia berriztagarrien erabilera eta biltegiratzea hobetzea helburu duten proiektuak dira. Eta, azkenik, osasunaren arloan, Nagen eta Diana proiektuek DNAren sekuentziazio osoa eta medikuntza aurreratuan duen aplikazioa ikertzen dute.

[vc_row css_animation="" row_type="row" use_row_as_full_screen_section="no" type="full_width" angled_section="no" text_align="left" background_image_as_pattern="without_pattern"][vc_column][vc_column_text css=""]PRotección integral de afecciOnes inMunocirculatorias En la Tercera Edad (Inmunozirkulazioko arazoen babes integrala hirugarren adinean). Europan, 10 milioi pertsonak baino gehiagok presio-ultzerak dituztela kalkulatzen da; horien eragina % 5 eta % 12 bitartekoa da helduen artean, eta % 20ra iristen da gaixotasun akutuak edota kronikoak dituzten geriatriako pazienteengan. Zauri horien inguruneak eta haien hazkundeak —bereziki, larritu egiten dena ohean dauden pertsonen kasuan, gorputzen presioagatik eta jantziekin eta oheko arroparekin egindako marruskaduragatik— haien gainean teknologia berriek eta mikrobioen aurkako ehungintzak zeregin garrantzitsua izatea eragiten du, ikuspegi terapeutikoa hobetzeko eta bizi-kalitate handiagoa bermatzeko. Ildo horretatik, PROMETEA proiektuaren helburu orokorra da tratamendu konbinatuak lortzea, epitelioak birsortzea ahalbidetuko dutenak eta, aldi berean, horien infekzio- eta hantura-prozesuak kontrolatuko dituztenak, infekzioen prebentzioaren eta erasandako pertsonen defentsen estimuluaren bidez. ADItech erakundeak proiektu honetan emandako laguntzari esker, genero-dimentsioa ere txertatu da, bi sexuen premia espezifikoak kontuan hartuta; eta horrek proiektuaren helburua hobeto lortzen laguntzen du. Universidad de La Rioja unibertsitateko Olaya Fernández Guerrero eta Remedios Álvarez Terán ikertzaileen laguntzari esker gauzatu ahal izan da lana.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]